Naam Vervaet - van der Vaet

Vate

Het zou leuk zijn maar het is totaal onwaarschijnlijk dat alle Vervaets afstammen van deze vermelde Thomas Van (der) Vate. Zoals de naam Van Damme, Verstraeten, Van den Bossche en vele andere, op verschillende plaatsen ontstonden omdat er nu eenmaal veel dammen, straten en bossen bestaan, zo is het ook met de naam van der Vate. Een “vate” kwam in Zeeland immers op verschillende plaatsen voor.

De naam kwam oorspronkelijk het eerst voor in polderland, maar ook de betekenis zelf van de naam heeft te maken met de polders. De aanleg van een vate, voor de opvang van hemelwater, meestal in de onmiddellijke omgeving van de kerk, behoorde tot de aanleg van een polderdorp.
Een vate is een reservoir waar zoet water aanwezig is, op de eerste plaats de gemeentevijver, in het centrum van een dorp, of een drinkplaats voor vee. In een omgeving waar veel brak, onbruikbaar water is, betekent een vate heel wat. Het is een drinkwaterput, drenkplaats, watervoorraad om te wassen en andere noodwendigheden en ook een goede hulp bij brand.
Een vate was dus van levensbelang voor de polderbewoners van Vlaanderen en Zeeland.

Een vate lag meestal centraal in het dorp. Zo konden alle dorpsbewoners hem gemakkelijk bereiken.
Hoogstwaarschijnlijk stond de vate dus iedereen ter beschikking. Vaak lag de vate in de buurt van de kerk, eveneens een centraal punt in het dorp.
In middeleeuwse kerkdorpen als Kloetinge, Nisse en Oud-Sabbinge was de vate binnen de ring rond de kerk gesitueerd.
In Kapelle en ’s-Heer Abtskerke lag hij zelfs op het kerkhof.
In Baarland vormt de vate de afsluiting van een langgerekt plein.
In Borssele, een dorp dat in 1616 planmatig werd aangelegd, kreeg de vate een plaats binnen het centraal in het dorp gelegen Plein.
(Bron: Zeeuwse Ankers )

Meer algemeen verwijst het begrip “vaete” in Germaanse talen naar water.
In het Zweeds betekent väte trouwens waterstof (hydrogenium - symbool H - atoomnummer 1)
en het is ook de naam van een stad op Gotland in Zweden.

Wij weten met zekerheid dat de Nederlandse familienamen Vaatstra, van der Vat en Vatebender (Vasbinder) geen verband hebben met de familienaam Vervaet. Hier verwijst vaat en vat naar een vat in de betekenis van houten ton.
Of er wel een verband is met de familienamen Vaets (Limburg) en Vervat (onder meer Noord-Brabant) moet nog worden verder nagegaan.

Bron: Bert Vervaet, "Vervaet-Van der Vaet, namen met geschiedenis", Lochristi-Zaffelare 2011.